2025 წელი პოლონეთის მიგრაციის პოლიტიკაში გარდამტეხი აღმოჩნდა – ქვეყანამ მკაცრად გადახედა უცხოელთა მიღების, დასაქმებისა და ინტეგრაციის წესებს. ახალი სტრატეგია მოიცავს როგორც შეზღუდვებს, ისე ინტეგრაციის გაძლიერებულ მხარდაჭერას და მიზნად ისახავს მიგრაციის უკეთ კონტროლს უსაფრთხოების, ეკონომიკური სტაბილურობისა და სოციალური თანასწორობის მიზნით. ამ ცვლილებებს პირდაპირი გავლენა აქვს საქართველოში მიგრაციაზე ორიენტირებულ ადამიანებზე – სტუდენტებზე, შრომით მიგრანტებზე, ოჯახებზე და იმათზე, ვინც უკვე ცხოვრობს პოლონეთში. ამ სტატიაში ვიხილავთ, როგორ იცვლება მიგრაციის გარემო, რა რისკებსა და შესაძლებლობებს ქმნის ახალი პოლიტიკა ქართველებისთვის და როგორ უნდა მოემზადოს დიასპორა ამ ახალ რეალობაზე.
პოლონეთში 2025 წელს მიგრაციის პოლიტიკა მნიშვნელოვნად იცვლება, რაც უკვე მოქმედ ქართველ ემიგრანტებზე და იმ ადამიანებზე, ვინც აპირებს პოლონეთში წასვლას, პირდაპირ აისახება. ქვეყნის ახალი სტრატეგია – 2025–2030 წლის მიგრაციის მართვის ეროვნული გეგმა – ორიენტირებულია მიგრაციის მკაცრ რეგულირებაზე, სამუშაო ბაზრის დაცვაზე და უცხოელების ინტეგრაციის გაუმჯობესებაზე. ამ გეგმის ფარგლებში პოლონეთი ცდილობს დააბალანსოს მიგრანტების მიმართ მოთხოვნები და მათთვის შექმნილი მხარდაჭერის მექანიზმები. სტრატეგიის მთავარი სლოგანია: მოთხოვნა + მხარდაჭერა – ანუ მიგრანტებისგან ითხოვენ საზოგადოებრივ ნორმებზე მორგებას, სანაცვლოდ კი სთავაზობენ ენის სწავლების, ფსიქოლოგიური დახმარების, დასაქმების კონსულტაციების და სხვა ინტეგრაციულ მხარდაჭერას. 2025 წლიდან პოლონეთში ამოქმედდა რამდენიმე მნიშვნელოვანი საკანონმდებლო ცვლილება. პირველ რიგში, გამკაცრდა თავშესაფრის მოთხოვნის პროცედურები. ახალი კანონის თანახმად, ის პირები, რომლებიც პოლონეთის საზღვარს კვეთენ ბელარუსის ან რუსეთის გავლით, ითვლებიან „ჰიბრიდული საფრთხის მქონე“ მიგრანტებად და მათ თავშესაფრის მოთხოვნის უფლება უარით ეძლევათ. ეს პირდაპირ არ ეხება საქართველოს მოქალაქეებს, თუმცა თუ მათ მარშრუტში მოხვდება ეს ქვეყნები, შესაძლოა, პროცედურები გართულდეს ან საქმე შეფერხდეს.
შრომით მიგრაციას რაც შეეხება, პოლონეთი აქტიურად ცვლის უცხოელთა დასაქმების სისტემას. 2025 წლის 1 იანვრიდან ამოქმედდა ახალი რეგულაციები, რომლითაც უცხოელები, მათ შორის ქართველებიც, ვალდებულნი არიან იმუშაონ მხოლოდ სტანდარტულ შრომით ხელშეკრულებაზე,რომელიც მოითხოვს რეგისტრირებულ კომპანიასთან ხელშეკრულების დადებას, სოციალური შენატანების გადახდას და სრულად გაწერილ უფლებამოსილებებს. ეს მნიშვნელოვანი ცვლილებაა, რადგან აქამდე ბევრი ემიგრანტი მუშაობდა უფრო მოქნილ და არარეგულარულ კონტრაქტებზე,ან სეზონური სამუშაო ვიზებით. ამის მიზანია შავი ბაზრის შეზღუდვა და მიგრანტების უფლებების უკეთ დაცვა. თუმცა, ამავდროულად, ეს ზრდის ადმინისტრაციულ და ფინანსურ ზეწოლას როგორც დამსაქმებელზე, ისე მიგრანტზე. გარდა ამისა, ამოქმედდა Blue Card-ის ახალი ვერსია – Blue Card 2.0, რომელიც უფრო მოქნილს ხდის ევროკავშირის მაღალი კვალიფიკაციის მქონე მოქალაქეების მუშაობას. მაგალითად, ბარათის მფლობელებს შეუძლიათ პოლონეთში დასაქმება სხვა ქვეყანაში გატარებული დროის შეზღუდვის გარეშე, გადაადგილება სხვა კომპანიაში გაფორმების გარეშე და ოჯახის წევრების გადმოყვანა უფრო მარტივად. ქართველ პროფესიონალებზე ეს დადებითად აისახება, განსაკუთრებით იმ შემთხვევებში, როდესაც საქმე ეხება IT-ს, ინჟინერიას, სამედიცინო სფეროს ან განათლებას. თუმცა Blue Card-ის მისაღებად საჭიროა მაღალი კვალიფიკაციის დამადასტურებელი დოკუმენტები და ხშირად პოლონური ენის მინიმუმ B1 დონე.
მიგრანტების რეგისტრაციის პროცედურები პრაქტიკულად სრულად დიგიტალიზდა. ახლა ყველა საბუთის წარდგენა და პროცესების მონიტორინგი ხორციელდება პლატფორმა MOS-ის (Moduł Obsługi Spraw) მეშვეობით, რაც ერთი მხრივ ამარტივებს პროცესს, მაგრამ მეორე მხრივ, მოითხოვს მაღალი ინფორმაციულობა, ტექნიკური ცოდნა და სიზუსტე დოკუმენტების შევსებაში. ხშირად მიგრანტებისთვის ეს პლატფორმა გაურკვეველი რჩება, რაც ბიუროკრატიულ პრობლემებს ქმნის. ინტეგრაციის თვალსაზრისით, პოლონეთი აყალიბებს ახალ ინფრასტრუქტურას – ე.წ. ინტეგრაციის ცენტრებს, რომლებიც ფუნქციონირებს როგორც სოციალური მხარდაჭერის ჰაბები: ენის გაკვეთილები, ფსიქოლოგიური და იურიდიული კონსულტაციები, დასაქმების კურსები და ბავშვის სკოლაში ინტეგრაციის ხელშეწყობა. ეს ცენტრები განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ახალჩამოსული მიგრანტებისთვის. სახელმწიფო აპირებს 49 ასეთი ცენტრის გახსნას ქვეყნის მასშტაბით. ქართველებისთვის ეს ახალი შესაძლებლობაა, განსაკუთრებით იმ ფონზე, რომ ბევრი მათგანი იბნევა პირველ თვეებში. თუმცა ამ რესურსების გამოყენება ჯერ კიდევ დაბალია ინფორმაციის არარსებობის ან ენის ბარიერის გამო.
პოლონეთი ასევე ამყარებს საზღვაო კონტროლს და დროებით შემოიღო გამშვები პუნქტები გერმანიასა და ლიეტუვასთან. ეს უკავშირდება იმ ფაქტს, რომ ევროკავშირის შიგნით თავშესაფრის მაძიებლების მოძრაობაზე კონტროლი შემცირებულია და პოლონეთის მთავრობა თვლის, რომ ეს საფრთხეს უქმნის ქვეყნის შიდა სტაბილურობას. ამ მხრივ პოლონეთმა გაწყვიტა ევროკავშირის დუბლინის რეგულაციის შესრულება, რაც ითვალისწინებდა თავშესაფრის მაძიებლების დაბრუნებას იმ ქვეყანაში, სადაც პირველად შევიდნენ. პოლონეთის მთავრობა აცხადებს, რომ ეს ნაბიჯი აუცილებელია ეროვნული უსაფრთხოებისთვის.
რაც შეეხება ქართველ ემიგრანტებს, ეს ცვლილებები საკმაოდ კომპლექსურად ეხებათ. პირველ რიგში, ლეგალური სტატუსის შენარჩუნება ახლა კიდევ უფრო კრიტიკულია. მცირედი შეცდომა საბუთებში ან სამუშაო კონტრაქტის გაუქმება შეიძლება გამოიწვიოს დეპორტაციის რისკი. მეორე მხრივ, ვინც გეგმავს მუშაობას ოფიციალურად, შრომითი კონტრაქტით და მზად არის იცხოვროს ინტეგრირებულად – მისთვის ეს ახალი პოლიტიკა დაცვას და განვითარებას ნიშნავს. ასევე უნდა აღინიშნოს, რომ პოლონური საზოგადოებაში იზრდება ემიგრანტების მიმართ სკეპტიციზმი, რაც ზოგჯერ მედიაში გამოხატულია კრიმინალურ შემთხვევებთან მიმართებაში. ამიტომაც საჭიროა, რომ ქართველმა ემიგრანტებმა აქტიურად იმუშაონ იმიჯზე, საზოგადოებრივ საქმიანობაში ჩართვაზე და ინტეგრაციის პროცესის გაღრმავებაზე.
პოლონეთი ამკაცრებს პირობებს, მაგრამ ამავე დროს ხსნის შესაძლებლობებს მათთვის, ვინც მზად არის იცხოვროს კანონიერად, სწავლისა და შრომის მეშვეობით გაითავისოს გარემო და გამოიყენოს ინტეგრაციის რესურსები. ქართველებისთვის ეს ნიშნავს – მეტი დისციპლინა, მეტი ინფორმაცია და აქტიური ჩართულობა ყველა ეტაპზე: დოკუმენტებიდან დაწყებული ენის სწავლამდე და პროფესიულ განვითარებამდე. 2025 წლის ცვლილებები პირველ რიგში გახლავთ გაფრთხილება – ემიგრაცია პოლონეთში აღარ იქნება ისეთი მარტივი და მოქნილი, როგორც წარსულში, თუმცა ის რჩება პერსპექტიულ და სამართლებრივად სტაბილურ სივრცედ მათთვის, ვინც მზადაა ადაპტაციაზე იმუშაოს.
ავტორი: ნათია ქიმაძე
0
კომენტარის დატოვება