ევროპის შრომის ბაზარზე ფუნდამენტური ცვლილებები ხდება. 2003 წელს მიღებული ევროპის სამუშაო დროის დირექტივა დიდი ხანია აწესებს მუშაკთა უფლებების მინიმალურ სტანდარტებს (დღიური და ყოველკვირეული დასვენების პერიოდები, შესვენებები, შვებულება და მაქსიმალური სამუშაო დრო), მაგრამ ევროკავშირის უზენაესი სასამართლოს გადაწყვეტილებამ თამაშის წესები რადიკალურად შეცვალა. სასამართლომ დაადგინა, რომ ყველა დამსაქმებელს მოეთხოვება თანამშრომლების სამუშაო საათების ზუსტი კონტროლი და აღრიცხვა. ეს გადაწყვეტილება ცვლის ეროვნულ კანონმდებლობას და ავალდებულებს ბიზნესებს, მინიმუმ დირექტივით დადგენილი სტანდარტები დაიცვან. თუ თქვენ ბიზნესის მფლობელი ხართ, დროა თქვენი კომპანიის შიდა რეგულაციები ამ ახალ რეალობას მოარგოთ. კანონის დაცვა არა მხოლოდ ჯარიმებისგან დაგიცავთ, არამედ უზრუნველყოფს, რომ თქვენი თანამშრომლები იყვნენ დასვენებულები, ჯანმრთელები და, შესაბამისად, პროდუქტიულები.
ევროპის სამუშაო დროის დირექტივის მთავარი მიზანია მუშაკთა ჯანმრთელობისა და უსაფრთხოების დაცვა. მტკიცდება, რომ გადაჭარბებული სამუშაო და არასაკმარისი დასვენება ხელს უწყობს გადაწვას, დეპრესიასა და ტოქსიკურ სტრესს. გარკვეული გაგებით, დირექტივა იცავს დამსაქმებლებსაც, რადგან ყველა ბიზნესის გრძელვადიანი მიზანია ჯანმრთელი და პროდუქტიული გუნდის ყოლა. ზუსტი დროის აღრიცხვა სარგებელს მოუტანს ორივე მხარეს: დასაქმებულებს შეუძლიათ მარტივად დაიცვან თავიანთი უფლებები, ხოლო დამსაქმებლებს შეუძლიათ ზუსტად გამოთვალონ დავალებებზე დახარჯული დრო, რაც პროდუქტიულობისა და ეფექტურობის ანალიზის საფუძველია.
განვიხილოთ ევროპის სამუშაო დროის დირექტივის ძირითადი დებულებები, პოლონეთში ეროვნულ დონეზე განხორციელების მაგალითთან ერთად.
1. სამუშაო დრო და ყოველდღიური დასვენება
• მაქსიმალური კვირა: დამსაქმებლებმა უნდა უზრუნველყონ, რომ დასაქმებულებმა (ზეგანაკვეთური სამუშაოს ჩათვლით) არ იმუშაონ 48 საათზე მეტხანს შვიდი დღის განმავლობაში, საშუალოდ ოთხი თვის საანგარიშო პერიოდში.
• ყოველდღიური დასვენება: ყველა დასაქმებულს უფლება აქვს, ისარგებლოს 11 საათიანი შეუფერხებელი ყოველდღიური დასვენების პერიოდით.
• ყოველკვირეული დასვენება: ყველა დასაქმებულს ეკუთვნის მინიმუმ 24 საათიანი შეუფერხებელი ყოველკვირეული დასვენება.
•პოლონეთის მაგალითი: პოლონეთში მაქსიმალური დღიური სამუშაო დრო 8 საათია (გამონაკლისებით), ხოლო ყოველკვირეული საშუალო სამუშაო დრო 40 საათს შეადგენს 4-თვიან ანგარიშსწორების პერიოდში (მაქსიმუმ 48 საათი ზეგანაკვეთურის ჩათვლით).
• დასვენება: მინიმუმ 11 საათი დღეში და 35 საათი კვირაში.
2. შესვენების უფლება
• ზოგადი წესი: თუ მუშაკის სამუშაო დღე ექვს საათზე მეტია, მას უფლება აქვს, ისარგებლოს დასვენების შესვენებით, რომლის ხანგრძლივობა განისაზღვრება ეროვნული კანონმდებლობით.
• პოლონეთის მაგალითი: სრულ განაკვეთზე დასაქმებულებს ეკუთვნით მინიმუმ 30 წუთიანი შესვენება, რომელიც შედის სამუშაო საათებში.
3. ყოველწლიური ანაზღაურებადი შვებულება
• მინიმალური შვებულება: ყველა დასაქმებულს უფლება აქვს, ისარგებლოს მინიმუმ 20 დღის ანაზღაურებადი ყოველწლიური შვებულებით.
• ანაზღაურებით ჩანაცვლება: შვებულება არ შეიძლება ჩანაცვლდეს ფულადი ანაზღაურებით, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც შრომითი ურთიერთობა წყდება.
• პოლონეთის მაგალითი: სრულ განაკვეთზე დასაქმებულს უფლება აქვს ისარგებლოს 20 ან 26 დღიანი შვებულებით (სტაჟის მიხედვით).
4. ღამის მუშაობა
• ღამის მუშაკი: დასაქმებული, რომელიც ღამით მუშაობს ყოველდღიური სამუშაო დროის სულ მცირე სამი საათის განმავლობაში ან წლიური სამუშაო დროის მინიმუმ ერთი მესამედის განმავლობაში.
• ღამის დრო (ევროკავშირი): შუაღამიდან დილის 5:00 საათამდე.
• (პოლონეთში: 22:00-დან 06:00-მდე). შეზღუდვა: ღამის სამუშაო საათები არ უნდა აღემატებოდეს დღეში საშუალოდ რვა საათს. განსაკუთრებით სახიფათო სამუშაოზე, ეს ლიმიტი უპირობოდ უნდა იყოს დაცული.
ევროკომისია აღნიშნავს, რომ დირექტივა ზოგჯერ არ სრულდება ან არასწორად არის განმარტებული. ძირითადი პრობლემები მოიცავს:
1. დროის აღრიცხვის სისტემების არარსებობა: დამსაქმებლებს არ აქვთ შესაბამისი ინსტრუმენტი, რომელიც მათ თანამშრომლების დროის ზუსტი კონტროლის საშუალებას მისცემდა.
2. პერსონალის დეფიციტი: ავადმყოფობის შვებულებისა და არასაკმარისი პერსონალის გამო, დამსაქმებლები ზოგჯერ აკისრებენ დარჩენილ თანამშრომლებს დამატებით სამუშაო საათებს ( დამატებითი ანაზღაურებით) რაც არღვევს მაქსიმალური სამუშაო დროისა და მინიმალური დასვენების ნორმებს.
ყველა წევრ სახელმწიფოში აღმოჩენილი დარღვევების გამო, ევროკომისია თითოეულ მათგანს აკისრებს სამუშაო დროის ზუსტი და სისტემატური ჩანაწერების წარმოების ვალდებულებას, რითაც თითოეულ ქვეყანას აძლევს თავისუფლებას, აირჩიოს შესაბამისი ინსტრუმენტი ამ მიზნით.
აგრეთვე იხილეთ: რა უნდა იცოდეთ, თუ პოლიციამ გაგაჩერათ პოლონეთში
ინვესტიცია კეთილდღეობაში ევროპული დირექტივის დაცვა არ არის მხოლოდ მორიგი იურიდიული ვალდებულება. ეს არის ინვესტიცია კორპორატიულ კეთილდღეობასა და გრძელვადიან ეფექტურობაში. ზუსტი აღრიცხვა და დასვენების ნორმების დაცვა უზრუნველყოფს, რომ მინიმუმამდე დაიყვანოთ გადაღლისა და ჯანმრთელობასთან დაკავშირებული პრობლემების რისკი. დღეს, როდესაც ევროკომისია მკაცრად ითხოვს სამუშაო დროის ზუსტ და სისტემატურ აღრიცხვას, თანამედროვე ტექნოლოგიური გადაწყვეტილებების დანერგვა – იქნება ეს დროის აღრიცხვის პროგრამული უზრუნველყოფა თუ სხვა სისტემები – დამსაქმებლებს საშუალებას აძლევს, არა მხოლოდ შეასრულონ კანონის მოთხოვნები, არამედ მიიღონ ზუსტი მონაცემები პროდუქტიულობის ანალიზისთვის.
გაფრთხილება: ამ პუბლიკაციაში მოცემული ინფორმაცია მხოლოდ საინფორმაციო მიზნებისთვისაა და არ წარმოადგენს იურიდიულ ან ფინანსურ რჩევას. ინფორმაციის გამოყენებამდე საჭიროა მიმართოთ დამოუკიდებელ კონსულტაციას.
ავტორი: ნათია ქიმაძე
shorenamelkuashvili