ჰელოუინი უკავშირდება კელტურ დღესასწაულ „სამჰეინს“ — დროს, როდესაც ცოცხალთა და მკვდართა სამყაროების საზღვარი ბუნდოვნად მიიჩნეოდა. ქრისტიანობამ ეს ტრადიცია გარდაქმნა „ყველა წმინდანის ღამედ“, ხოლო ირლანდიელმა ემიგრანტებმა იგი ამერიკაში გაავრცელეს, სადაც კოსტიუმებისა და ტკბილეულის დღესასწაულად გადაიქცა. პოლონეთში ჰელოუინი მხოლოდ ბოლო ორი-სამი ათწლეულის განმავლობაში დამკვიდრდა — ეს პროცესი გლობალიზაციამ, ამერიკულმა ფილმებმა და სკოლებში ინგლისურის გაკვეთილებმა დააჩქარა. მიუხედავად იმისა, რომ ეს ტრადიცია პოლონურ კულტურას არ ეკუთვნის, ახალგაზრდებმა იგი სწრაფად მიიღეს.
პოლონეთში განსაკუთრებული თარიღია 1-ლი ნოემბერი, ამ დღეს ყველა წმინდანის დღე აღინიშნება (Wszystkich Świętych). ხალხი პატივისცემისა და ხსოვნის ნიშნად მიდის საყვარელი ადამიანების საფლავებზე, მიაქვთ ყვავილები და ანთებენ სანთლებს. ათასობით ნათურით განათებული სასაფლაოები ქმნიან სიმშვიდითა და პატივისცემით სავსე ატმოსფეროს — სრულიად განსხვავებულს ჰელოუინის მხიარული განწყობისგან. სწორედ ეს განსხვავებაა, რაც ხშირად იწვევს დაპირისპირებას: კონსერვატიული და რელიგიური წრეები ჰელოუინს უცხო, წარმართულ მოვლენად მიიჩნევენ, რომელიც პოლონურ-ქრისტიანულ ფასეულობებს ეწინააღმდეგება. ეკლესია ხშირად აწყობს ალტერნატიულ დღესასწაულს — „ანგელოზების დღეს“, სადაც ბავშვები მონსტრების ნაცვლად წმინდანების ფორმებში იმოსებიან. მიუხედავად წინააღმდეგობისა, ეს ორი ტრადიცია თანაარსებობს — განსაკუთრებით ახალგაზრდა თაობაში.
თანამედროვე პოლონეთში ჰელოუინი ძირითადად დიდ ქალაქებშია პოპულარული. ვარშავასა და კრაკოვში იმართება სტუდენტური და კლუბური წვეულებები, სადაც სტუმრები კოსტიუმებით მონაწილეობენ კონკურსებსა და თემატურ ღონისძიებებში. საბავშვო ბაღები და სკოლები აწყობენ კოსტიუმების შეჯიბრებებს, გოგრის თლას და ხელნაკეთობების მასტერკლასებს, თუმცა ზოგიერთ დაწესებულებაში ჯერ კიდევ არის მშობლებისა და ადმინისტრაციის წინააღმდეგობა.
ჰელოუინი ეკონომიკურ მოვლენადაც იქცა: მაღაზიებში იყიდება კოსტიუმები, დეკორაციები და გოგრები; სავაჭრო ცენტრები რთავენ თემატურ გაფორმებებს, ხოლო გასართობ პარკებში შეხვდებით საშინელებათა სახლებსა და ჰელოუინის შოუებს. სოციალურ მედიაში პოპულარულია ჰეშთეგი #HalloweenPolska, სადაც ვრცელდება კოსტიუმების ფოტოები და ვიდეოები, რაც დღესასწაულს ციფრულ ტენდენციად აქცევს.
ღონისძიებები 2025:
Energylandia თემატური პარკი მასპინძლობს ღონისძიებას Halloween Time 24-26 ოქტომბერს, სადაც წარმოდგენილი იქნება თემატური დეკორაციები, საშინელებათა სახლები, თამაშები და სპეციალური Terror Zone.
ოჯახური ჰელოუინის ღონისძიებები ასევე იმართება Zalesia Mazury კურორტში, სადაც ბავშვებისთვის ორგანიზებულია სპეციალური აქტივობები, ანიმაციური ღონისძიებები, ვორქშოფები და მინი დისკოთეკები.
საზოგადოება ამ საკითხზე ორადაა გაყოფილი: 18-24 წლის ახალგაზრდებიდან დაახლოებით 32% აქტიურად აღნიშნავს ჰელოუინს და მას უბრალო გართობად მიიჩნევს, მაშინ როცა 55 წელს ზემოთ ასაკში მხოლოდ 8% მონაწილეობს, რადგან ბევრს ეს დღესასწაული პოლონურ ტრადიციებთან შეუთავსებლად მიაჩნია. მთლიანობაში, მოსახლეობის 18.6% აღნიშნავს ჰელოუინს, თუმცა 90% მაინც იცავს ყველა წმინდანის დღის ტრადიციებს.
თანამედროვე დღესასწაულმა ადგილობრივი ელემენტებიც შეითავსა: სკოლებში კოსტიუმებს შორის გვხვდება სლავური ფოლკლორის პერსონაჟებიც — მაგალითად, სტჟიგა (ვამპირი) და პოლუდნიცა (ველის სული). დეკორაციებში ერთმანეთს ერწყმის გოგრების ფარნები და პოლონური ნაქარგები, ხოლო კრაკოვის ჰელოუინის ფესტივალებზე გოთური არქიტექტურა, სანთლებით განათებული სასაფლაოები და სტუდენტური წვეულებები ქმნის უნიკალურ ატმოსფეროს.
საბოლოოდ, ჰელოუინი პოლონეთში წარმოადგენს ცოცხალ კულტურულ ცვლილებას — ახალგაზრდობის მიერ წამოწყებულ, კომერციულად წარმატებულ მოვლენას, რომელიც თანაარსებობს საუკუნოვან რელიგიურ ტრადიციებთან. მიუხედავად კამათისა და ეკლესიის წინააღმდეგობისა, პოლონელი ახალგაზრდები აგრძელებენ გოგრების თლას, კოსტიუმების ტარებას და საკუთარი აღნიშვნის გაზიარებას ონლაინ, რაც ამტკიცებს, რომ ძველ ჩვეულებებსაც შეუძლია ახალ რეალობაში ახალი სიცოცხლე შეიძინოს.
ავტორი: ანა როგავა
shorenamelkuashvili